لحظه‌ای که فرزند شما متولد می‌شود، بینایی او نقش مهمی در رشد و سلامت کلی او ایفا می‌کند. چشم‌های نوزاد به‌سرعت تکامل می‌یابند، به‌طوری‌که در بدو تولد، توانایی تشخیص نور و حرکت را دارند؛ اما در حدود ۳ تا ۴ ماهگی میتوانند بین رنگ‌های مختلف تمایز قائل شوند و بر روی اجسام کوچک تمرکز کنند. سپس در حدود یک سالگی، چشم‌های کودک میتوانند فواصل را با دقت بیشتری اندازه‌گیری کنند. این روند همچنان ادامه پیدا می‌کند و سیستم بینایی کودک در طول هفت تا هشت سال اول زندگی او مدام رشد می‌کند؛ اما اگر در طول این دوره مشکلی در روند تکامل چشمان کودک اتفاق بیفتد، تشخیص آن میتواند برای والدین بسیار سخت باشد. مشکلات بینایی ناشناخته میتواند بر عملکرد کودک شما در کلاس درس و خارج از آن تأثیر بگذارد؛ بنابراین، درک سلامت چشم کودک بسیار مهم است تا شما بتوانید علائمی را که نشان می‌دهند کودکتان ممکن است به عینک نیاز داشته باشد، تشخیص دهید. بیایید نشانه های نیاز کودک به عینک طبی را بررسی کنیم.
علائم نیاز کودک به عینک طبی
نشانه های نیاز کودک به عینک طبی ممکن است گاهی واضح باشند و گاهی اوقات ممکن است بسیار ظریف‌تر باشند. در زمانی که بینایی هنوز در حال رشد است، تشخیص و درمان زودهنگام این مسائل مهم هستند. غربالگری‌های منظم با چشم‌پزشک کودکان میتواند به محافظت از بینایی کودک شما در حین رشد کمک کند. امروزه پزشکان راه های تشخیص نیاز کودک به عینک طبی را با قانون “RSVP” بررسی می‌کنند. RSVP مخفف قرمزی، حساسیت به نور، تغییر بینایی و درد است (در زبان انگلیسی: redness, sensitivity to light, vision change and pain).
اگر کودک شما هر یک از این موارد را تجربه کرد، بهتر است به چشم‌پزشک مراجعه کنید. اگر کودکتان همزمان دو یا چند مورد از این مشکلات را داشته باشند، ممکن است به مراقبت‌های پزشکی فوری بیشتری نیاز باشد. در ادامه سایر علائم رایج مشکل چشم کودکان که ممکن است نگران آن‌ها باشید و نحوه برخورد با آن‌ها آورده شده است.
پلک‌زدن یا مالیدن چشم‌ها به دفعات بالا
پلک‌زدن و مالش مکرر چشم‌ها اغلب به‌دلیل تحریک ناشی از آلرژی‌های محیطی است. آلرژی را می‌توان با قطره‌های بدون نسخه یا تجویزی درمان کرد. گاهی اوقات، یک جسم خارجی میتواند زیر پلک گیر کند و باعث تحریک چشم شود. پلک‌زدن همچنین میتواند یک تیک معمولی ناشی از آلرژی، استرس یا اضطراب باشد. در مواقع دیگر، پلک‌زدن و مالش مکرر میتواند نشان‌دهندۀ یک عیب انکساری مانند نزدیک‌بینی باشد. چشم‌پزشک باید دید کودک شما را برای تشخیص آن بررسی کند و در صورت نیاز، عینک تجویز کند. به‌ندرت، پلک‌زدن بیش‌ازحد میتواند نشانه‌ای از یک بیماری عصبی باشد. در صورت مشکوک‌شدن به این موضوع، چشم‌پزشک شما را به متخصص اعصاب ارجاع می‌دهد.
وجود لکه بر روی سفیدی چشم
وجود لکه در سفیدی چشم میتواند به‌دلایل مختلفی ایجاد شوند. برای تشخیص، باید به رنگ و اندازه لکه توجه کنید:
- یک لکه قرمز روشن معمولاً یک خونریزی زیر ملتحمه را نشان می‌دهد. در این حالت، معمولاً یک رگ خونی پاره شده است که ممکن است ترسناک به‌نظر برسد؛ اما به‌طور معمول بی ضرر است و خودبه‌خود برطرف می‌شود.
- لکه خاکستری ممکن است نشان‌دهندۀ یک بیماری خوش خیم باشد؛ اما باید توسط چشم‌پزشک بررسی شود. گاهی اوقات، میتواند نشانه ای از کمبود آهن یا کم‌خونی باشد.
- لکه قهوه‌ای معمولاً خال یا کک و مک چشم است. این بیماری در افرادی که مو یا چشم تیره دارند بیشتر رخ می‌دهد؛ زیرا بدن آن‌ها به‌طور طبیعی ملانین بیشتری تولید می‌کند. خال به خودی خود نشان‌دهندۀ مشکل نیست؛ اما باید در طول زمان توسط چشم‌پزشک برای تغییر رنگ یا اندازه تحت نظر باشد.
اگر پس‌از ضربه به سر، لکه ای روی چشمان کودک ظاهر شد، فوراً به چشم‌پزشک مراجعه کنید.
گشادشدن چشم‌ها و بزرگ‌شدن مردمک
اینکه مردمک چشم کودکان بزرگ‌تر (گشادتر) از مردمک بزرگسالان به‌نظر برسد امری بسیار رایج است. کودکانی که چشم‌های روشن دارند معمولاً مردمک‌های بزرگ‌تری دارند؛ اما هنگامی که چشم‌ها در معرض نور شدید قرار می‌گیرند، مردمک‌ها باید با کوچکترشدن به این نور شدید پاسخ دهند. برخی داروها نیز میتوانند بر اندازه مردمک تأثیر بگذارند. به‌عنوان مثال، داروهایی که برای درمان ADHD استفاده می‌شود و همچنین داروهای خاص مسدودکننده تعریق میتوانند مردمک را به بزرگ‌شدن تحریک کنند. اگر یکی از مردمک‌ها به‌طور مداوم بزرگ‌تر از دیگری به نظر می‌رسد یا اگر در مورد واکنش مردمک کودک خود به نور نگران هستید، برای ارزیابی به یک چشم‌پزشک مراجعه کنید؛ چون ممکن است یکی از نشانه های نیاز کودک به عینک طبی باشد.
لکه‌بینی (یا اصطلاحاً مگس‌بینی)
لکه‌ها یا شناورها (فلوترها: نقاط سیاهی که در دید ما جاری هستند) میتوانند مانند لکه‌های خاکستری یا سیاه، رشته‌ها یا تار عنکبوت به‌نظر برسند. در چشم‌های سالم، این لکه‌ها توسط ساختار طبیعی ژل زجاجیه درون چشم که روی شبکیه سایه می‌اندازد، ایجاد می‌شوند. فلوترها در بزرگسالان مسن‌تر شایع‌تر هستند؛ اما میتوانند در کودکان نیز رخ دهند. شناورهای گاه‌به‌گاه معمولاً بی ضرر هستند؛ اما وجود چندین شناور یا شناور جدیدی که بینایی کودک را کمتر کرده است میتوانند نشانه پارگی شبکیه یا التهاب داخل چشم باشند. اگر این اتفاق افتاد، کودک خود را فوراً نزد چشم‌پزشک ببرید.
ناراحتی یا خارش
خارش یا ناراحتی چشم، اغلب یک وضعیت موقتی همراه با آلرژی فصلی است. آلرژی چشمی همچنین میتواند باعث ریزش اشک و احساس سوزش یا پف پلک شود. افرادی که آلرژی چشمی دارند، اغلب دچار آلرژی بینی نیز می‌شوند؛ اما اگر ناراحتی چشم با قرمزی و ترشحات چسبنده یا تیره همراه باشد، میتواند نشانه‌ای از ورم ملتحمه ویروسی یا باکتریایی باشد که به بیماری «چشم صورتی» معروف است. این بیماری میتواند موجب آسیب به چشم کودک شود؛ اما چشم‌پزشک میتواند به تشخیص آلرژی و انواع ورم ملتحمه کمک کند و درمان هایی را برای تسکین ارائه دهد.
سایر نشانه های نیاز کودک به عینک طبی عبارت‌اند از:
- کج‌کردن سر یا پوشاندن یک چشم در هنگام نگاه‌کردن: کودک شما ممکن است یک چشم خود را ببندد یا سر خود را کج کند تا زاویه دیدش را برای افزایش وضوح تصویری که به مغزش می‌رسد تنظیم کند. این ممکن است نشانه ای از ناهماهنگی چشم‌ها باشد، یا شاید کودک شما دچار تنبلی چشم شده باشد.
- کودک خیلی نزدیک به تلویزیون می‌نشیند، یا وسایل را خیلی نزدیک به چشمانش می‌گیرد: نشستن خیلی نزدیک به تلویزیون، نزدیک نگه‌داشتن وسایل دستی به چشم‌ها یا پایین‌انداختن سر در حین مطالعه، همگی از نشانه‌های احتمالی ضعف بینایی هستند. افرادی که نزدیک‌بینی دارند، دید واضحی در فاصله نزدیک و دید ضعیف‌تری در فواصل دور دارند.
- شکایت از سردرد یا درد چشم: اگر کودک شما در پایان روز از درد چشم یا سردرد شکایت دارد، ممکن است به این دلیل باشد که در تلاش برای افزایش تمرکز برای رفع تاری دید، بیش‌ازحد چشم‌هایش را تحت فشار قرار می‌دهد.
- عدم تمرکز بر روی تکالیف مدرسه: ازآنجاکه کودکان باید فوکوس بصری خود را سریع و دقیق از دور به نزدیک و روی تعدادی اشیاء مختلف از تخته سیاه و رایانه گرفته تا کتاب‌های درسی و تبلت تطبیق دهند، مشکلات بینایی ممکن است به‌صورت عدم تمرکز بر روی تکالیف مدرسه ظاهر شوند.
مشکلات بینایی رایج در کودکان چه هستند؟
12 مورد از شایع‌ترین مشکلات بینایی در کودکان عبارت‌اند از:
- نزدیک‌بینی؛
- دوربینی ؛
- آمبلیوپی (تنبلی چشم)؛
- نارسایی همگرایی چشمان؛
- مشکلات درک عمق و دید سه‌بعدی؛
- دوبینی؛
- خستگی چشم؛
- مشکلات همکاری بین دو چشم؛
- مشکل در متمرکزکردن چشم‌ها ؛
- مشکلات هماهنگی دست و چشم؛
- استرابیسم (چشم‌های ضربدری یا لوچ)؛
- اختلال در پردازش بصری.
اگر کودک شما هر یک از مشکلات بینایی فوق را دارد، به چشم‌پزشک مراجعه کنید.
چگونه مشکلات بینایی در کودکان را تشخیص دهیم؟
معاینات جامع چشم توسط چشم پزشک، راه قطعی برای تشخیص مشکلات بینایی است. اگر نشانه های نیاز کودک به عینک طبی را مشاهده کردید، سریعاً به چشم‌پزشک مراجعه کنید؛ چون تشخیص زودهنگام، احتمال درمان موفقیت‌آمیز را افزایش می‌دهد. به‌عنوان والدین، در صورت مشاهده هر یک از علائم و نشانه‌های زیر به پزشک مراجعه کنید:
- کودک از تاری دید گله می‌کند؛
- خیلی نزدیک تلویزیون می‌نشیند؛
- از انجام تکالیف بیزار است یا در انجام تکالیف عجله می‌کند؛
- مشکلات مربوط به خواندن، یادگیری یا توجه و تمرکز دارد؛
- درد، ناراحتی یا خارش چشم دارد؛
- چشم‌هایش به نور حساس هستند؛
- مکرراً چشم‌هایش را چروک می‌کند یا می‌مالد؛
- هنگام مطالعه یک چشم را می‌بندد یا سرش را کج می‌کند؛
- چشم‌هایش مکرراً قرمز می‌شوند.
سخن پایانی
در این مقاله تمامی نشانه های نیاز کودک به عینک طبی را بیان کردیم. معمولاً سردرد، چشم درد، مالش بیش‌ازحد چشم‌ها و تنگ‌کردن آن‌ها برای دیدن اجسام در فاصلۀ دور از مهم‌ترین علائم نیاز کودک به عینک طبی هستند. برای اطمینان از اینکه بینایی کودک شما به‌طور طبیعی رشد می‌کند، یک معاینۀ سالانۀ چشم برای او ضروری است.
وبلاگ
