یک نگاه به اطراف خود بیندازید. چه می‌بینید؟ دنیایی از رنگ و شکل و طرح و جزئیات متنوع! اما تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که چشم شما با چه فعل و انفعالاتی دوروبرتان را می‌بیند؟ اگر نمره چشم کسی پایین باشد، چه اتفاقی در کیفیت دیدن او می‌افتد؟ اصلاً نمره چشم چیست؟ بالاترین نمره چشم یا بدترین نمره چشم چند است؟ آستیگمات چه معنایی دارد؟ کافی است تا پایان این مقاله همراه شوید تا از سیر تا پیاز نمره چشم و عوامل تغییر آن سر دربیاورید.
نمره چشم چیست؟
چشم‌های شما مثل دوربین عمل می‌کند؛ یعنی وقتی به چیزی نگاه می‌کنید، نور از آن چیز وارد چشمتان می‌شود و به عدسی چشم می‌رسد. عدسی چشم، نور را متمرکز می‌کند و به شبکیه چشم می‌رساند. شبکیه یک لایه حساس به نور است که در پشت چشم قرار دارد و نور را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند. این سیگنال‌ها به مغز فرستاده می‌شوند و مغز آن‌ها را پردازش می‌کند. با این فرایند مغز به شما کمک می‌کند که همه چیز را دنیای اطرافتان ببینیم. اگر عدسی چشم، قدرت کافی برای متمرکزکردن نور روی شبکیه نداشته باشد، تصاویر واضح دیده نمی‌شوند. در این صورت، دچار مشکل بینایی می‌شوید. نمره چشم در حقیقت نشان می‌دهد که چقدر در بینایی مشکل دارید. این نمره توسط اپتومتریست با دستگاه‌های مخصوص اندازه‌گیری می‌شود. انواع ضعف چشم را می‌توانیم به سه دسته تقسیم کنیم:
- نزدیک‌بینی: یعنی چیزهای دور را واضح نمی‌بینید. در این صورت، نمره چشم منفی است.
- دوربینی: یعنی چیزهای نزدیک را واضح نمی‌بینید. در این صورت، نمره چشم مثبت است.
- آستیگمات: نمره چشم آستیگمات باعث می‌شود تصاویر را به صورت کشیده یا محو ببینید. در این صورت نمره چشمتان هم میتواند مثبت باشد، هم منفی!
نمره چشم چطور تعیین می‌شود؟
اندازه‌گیری نمره چشم به این صورت است که مقدار ضعیفی هر چشم براساس فاصله نمره چشم تا عدد صفر محاسبه می‌شود؛ یعنی هر چقدر نمره چشم شما فاصله بیشتری با عدد صفر داشته باشد، چشمانتان ضعیف‌تر است. برای مثال کسی که نمره چشم او ۲ باشد، نسبت به کسی که نمره چشم او ۱ است، چشمان ضعیف‌تری دارد. گفتنی است بیشترین مقدار نمره چشم ۱۰ از ۱۰ است و حداقل نمره چشم ۵ از ۱۰ است. با همین قاعده می‌توان بالاترین نمره چشم و بدترین نمره چشم را نیز محاسبه کرد.
روش‌های تشخیص ضعف چشم
ضعف چشم را با دو روش قدیمی و جدید محاسبه می‌کنند. این دو روش، هر کدام ویژگی‌های مثبت و منفی خود را دارند که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم:
بیناییسنجی کلاسیک
بیناییسنجی کلاسیک همان روش سنتی و قدیمی است که برای اندازه‌گیری قدرت بینایی به کار می‌رود. در این روش اصیل و کهنه، از تابلوی علائم روی دیوار استفاده می‌کنند تا شما برای هر کدام از چشم‌هایتان، جهت حروف کوچک و بزرگ E روی تابلوی دیوار را تعیین کنید. در این حین، چشم‌پزشک یک‌به‌یک لنز‌ها را روی چشم شما می‌گذارد و با مقایسه وضوح دیدتان، تعیین می‌کند که کدام شماره چشم میتواند برای شما مناسب باشد. این روش میتواند خیلی از اوقات درست عمل کند؛ ولی راستش را بخواهید زمان‌بربودن این روش در دنیای مدرن و پرسرعت امروز، میتواند خسته‌کننده به نظر برسد.
بیناییسنجی دیجیتال
بیناییسنجی دیجیتال، یک روش مدرن و جدید است که قدرت بینایی شما را با دقت و سرعت بالا اندازه‌گیری می‌کند. در این روش از دستگاه فروتوپر استفاده می‌کنند. در این روش، اپتومتریست تصویری را با این دستگاه از فواصل مختلف به شما نشان می‌دهد و طبق تاری و وضوح دیدتان مشخص می‌کند که چه نمره چشمی برایتان مناسب است. حتی بدترین نمره چشم نیز با این روش، به‌خوبی میتواند عینک طبی یا لنز خود را برای داشتن دیدی شفاف و واضح، به دست بیاورد. این روش، دقت فوق‌العاده بالایی دارد و می‌توان با بیناییسنجی دیجیتال، شماره چشم بیماران بیشتری را در مدت‌زمان کمتر، به نتیجه رساند!
نمره چشم سالم چند است؟
بعد از اینکه درباره سوال «شماره چشم چیست؟» به پاسخ رسیدید، حالا وقتش رسیده بدانید نمره چشم یک فرد سالم چند است؟ چشم سالم افراد، نمره ۱۰ از ۱۰ دارد! یعنی اگر یک فرد سالم در فاصله ۶ متری تابلو بیناییسنجی بنشیند، تمام اجزای آن را دقیق و واضح می‌بیند؛ اما کسی که بینایی کمتر از ۱۰ دارد، در فاصله ۶ متری فقط بعضی از اجزای بزرگ تابلو را می‌بیند. برای همین است که نمره ۱۰ از ۱۰ را بهترین و سالم‌ترین شماره چشم می‌دانند.
بالاترین و پایین‌ترین نمره چشم کدام است؟
نمره ۱۰ از ۱۰ چشم سالم و طبیعی، نباید شما را گیج کند! این‌طور حساب کنید که افراد دارای نمره چشم ده از ده، دارای بینایی طبیعی و بدون هیچ‌گونه ضعفی هستند؛ درصورتی‌که باقی افراد نیاز به بررسی نمره چشم دارند. به این شکل که هر چه فاصله نمره چشم شما از صفر بیشتر باشد، چشمتان ضعیف‌تر است؛ یعنی کسی که نمره چشم ۱ دارد، بینایی‌اش آنقدرها ضعیف نیست و کسی که نمره چشم ۵ دارد، بینایی‌اش بسیار ضعیف است. پایین‌ترین نمره چشم عدد ۵ است؛ اما در برخی افراد چشم‌هایی با ضعف نمره ۶ و بالاتر هم دیده می‌شود.
بدترین نمره چشم برای دوربینی و نزدیک بینی
برای بسیاری از افراد که نگران سلامت چشم‌هایشان هستند، به ویژه افرادی که با مشکل ضعیف شدن چشم مواجه هستند، این سوال وجود دارد که بدترین نمره چشم برای دوربینی و نزدیک‌بینی چند است؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که در زمینه نزدیک‌بینی (میوپیا) و دوربینی (هایپروپیا)، نمره‌های چشم میتواند بسته به شرایط مختلف، متغیر باشد. به صورت کلی، شدت اختلال بینایی به درجه این نمرات بستگی دارد:
۱. نزدیک‌بینی (میوپیا)
نزدیک‌بینی خفیف: نمره چشم برای نزدیک‌بینی خفیف، معمولاً بین -۰.۵ تا -۳ دیوپتر متغیر است.
نزدیک‌بینی متوسط: در نزدیک‌بینی متوسط هم، نمره چشم معمولاً بین -۳ تا -۶ دیوپتر است.
نزدیک‌بینی شدید: در این شرایط، بدترین نمره چشم بیشتر از -۶ دیوپتر است. در چنین شرایطی، احتمال مشکلات چشمی دیگر مثل دژنراسیون شبکیه و آب سیاه نیز افزایش پیدا می‌کند.
۲. دوربینی (هایپروپیا)
دوربینی خفیف:در دوربینی خفیف، نمره چشم بین +۰.۵ تا +۲ دیوپتر است.
دوربینی متوسط: در این شرایط نیز، نمره چشم بین +۲ تا +۵ دیوپتر است.
دوربینی شدید: در دوربینی شدید، نمره چشم بالاتر از +۵ دیوپتر است و معمولاً نیاز به مراقبت‌های ویژه و معاینه مکرر دارد.
اصطلاح OD و OS چه معنایی دارد؟
بعداز اینکه دانستید نمره چشم چیست، بهتر است به‌سراغ اصطلاحات آن بروید! کافی است وارد دنیای بیناییسنجی شوید، تا این دو اصطلاح به گوشتان برسد. OD مخفف “Oculus Dexter” و OS مخفف “”Oculus Sinister” است. این دو اصطلاح در اصل برای مشخص‌کردن چشم چپ و راست به کار می‌روند؛ OD مربوط به چشم راست و OS مربوط به چشم چپ می‌شود. در نسخه‌های مربوط به عینک و لنز از این دو اصطلاح تخصصی استفاده می‌کنند: مثلاً فرض کنید نسخه‌ای به این شکل باشد:
OD: -1. 00 SPH
OS: -2. 00 SPH
این نسخه نشان می‌دهد که دچار نزدیک‌بینی هستید و نمره چشم شما برای چشم راست ۱.۰۰- دیوپتر و در چشم چپ ۲.۰۰- دیوپتر است.
نمره چشم آستیگمات چطور محاسبه می‌شود؟
نمره چشم آستیگمات را با استفاده از دستگاه مخصوصی به اسم کراتومتر اندازه‌گیری می‌کنند. کراتومتر دستگاهی است که انحنای قرنیه را اندازه می‌گیرد. قرنیه لایه‌ای شفاف جلوی چشم شماست که نور را به داخل چشم متمرکز می‌کند و اگر قرنیه شما بهطور مساوی خمیده نباشد، نور بهطور مساوی متمرکز نمی‌شود. در این‌صورت، چشمان شما اطراف را تار می‌بیند. کراتومتر به چشم‌پزشک کمک می‌کند که نمره چشم آستیگمات شما را تعیین کند. نمره طبیعی آستیگمات ۷۵/. دیوپتر است و در این حالت، فرد نیازی به درمان ندارد، همچنین نمره ۷۵/. تا ۲ دیوپتر، آستیگمات خفیف به حساب می‌آید و نمره ۲ الی ۴ را آستیگمات متوسط می‌دانند؛ اما شماره آستیگمات بالای ۴ را باید جزء گروه‌های در خطر دانست و پیشنهاد می‌شود که بهطور جدی این حد از آستیگماتیسم، به کمک چشم‌پزشک متخصص بهطور مداوم چک و درمان شود.
انواع شماره چشم در نسخه چشم پزشک چیست؟
انواع شماره چشم را می‌توانید در نسخه چشم‌پزشکی خود مشاهده کنید. در این بخش می‌خواهیم به مرور این اصطلاحات بپردازیم و راز نسخه‌های چشم را برایتان فاش کنیم:
- OD: نمره چشم سمت راست شماست.
- OS: نمره چشم چپ شماست.
- Myopia: نمره نزدیک‌بینی چشم شما با یک عدد منفی در این بخش مشخص می‌شود.
- Hyperopia: نمره دوربینی چشمتان با یک عدد مثبت در این بخش نشان داده می‌شود.
- Astigmatism (AXIS): نمره آستیگمات چشم شما را با دو عدد نشان می‌دهد. یکی نشان‌دهنده قدرت آستیگمات و دیگری نشان‌دهنده محور آستیگمات شماست.
- PD: فاصله بین مردمک چشم‌هایتان برای تجویز عینک یا لنز تماسی در این بخش تعیین می‌شود.
- ADD: قدرت بزرگنمایی چشم شما در این بخش مشخص می‌شود.
البته گفتنی است که نزدیک‌بینی یا دوربینی چشمتان ممکن است با اصطلاح مخفف‌شده SPH نیز یک‌جا نوشته شود.
عوامل تغییر نمره چشم چیست؟
بعضی از علل و عوامل وجود دارند که باعث تغییرات چند باره در نمره چشم شما می‌شوند. این عوامل را می‌شود در این چند مورد خلاصه کرد:
- عوامل ژنتیکی: اگر والدین یا اجداد شما بهطور دائم در معرض مشکلات بینایی بوده‌اند، احتمال بروز این مشکل در شما نیز بالا می‌رود.
- استفاده از برخی داروها: داروهایی مانند هیدروکسی کلروکین، ویاگرا، آلپروزولام، پروفن و… میتواند در صورت مصرف بی‌رویه به چشم شما آسیب بزند و نمره آن را تغییر دهد.
- تماشای موبایل و مانیتور: نور آبی میتواند چشم را در درازمدت دچار مشکلات ضعف بینایی بکند؛ بنابراین اگر مدت طولانی از گوشی و لپ‌تاپ استفاده می‌کنید، عینک بلوکات را فراموش نکنید.
- نور خورشید: عینک آفتابی میتواند شما را از شرّ اشعه مضر خورشید نجات دهد.
- دیابت: این بیماری ضعف چشم را بالا می‌برد؛ پس در صورت ابتلا به دیابت، به مصرف داروها و رژیم غذایی خود پایبند باشید.
سخن پایانی
چشم‌ها، دریچه‌هایی هستند که بدون آن‌ها نمی‌توان هیچ رنگ و طرح و نقشی را تجربه کرد. به‌همین‌علت بهتر است درصورتی‌که احساس ضعف بینایی کردید، بی‌معطلی به پزشک متخصص مراجعه کنید تا با بررسی نمره چشم شما بهترین راهکار را برای جلوگیری از ضعیف‌ترشدن این دو عضو ارزشمند، پیش رویتان بگذارد.
وبلاگ
